Zakażenia wirusowe w obrębie górnych dróg oddechowych (nos i gardło), czyli tak zwane przeziębienia, poza pewnymi szczególnymi sytuacjami, nie są schorzeniami będącymi bezpośrednim, poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia. Są jednak dokuczliwe ze względu na pojawiające się objawy: uczucie rozbicia, katar, kaszel i bóle głowy (często zatok przynosowych). Z reguły nie są wskazaniem do wdrożenia farmakoterapii zmierzającej do usunięcia przyczyny choroby, w myśl znanego porzekadła, że „katar leczony trwa siedem dni, nieleczony – tydzień”. W zależności do wrażliwości pacjenta do gry wkraczają środki przeciwkaszlowe, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, obkurczające naczynia krwionośne błony śluzowej nosa, nawilżające, wykrztuśne itp. Podatność na infekcje, ich przebieg (zarówno w sensie długości trwania schorzenia, jak i nasilenia objawów) to indywidualne cechy pacjenta zależne m.in. od kondycji układu odpornościoweg
Prawidłowa aktywność układu odpornościowego jest rezultatem wielu złożonych czynników, istnieją doniesienia wskazujące na zależność pomiędzy dostarczaniem do organizmu witamin i składników mineralnych, a działaniem układu odpornościowego. Do pewnego stopnia, można także stymulować odporność dzięki zastosowaniu substancji pochodznia naturalnego. Są to związki o różnej budowie występujące w takich surowcach jako liść aloesu (z różnych gatunków aloesu – Aloe L., Asphodelaceae),ziele lub korzeń jeżówki purpurowej (Echinacea purpurea Moench, Asteraceae). Stosowanie tych produktów wymaga rozwagi, należy ściśle przestrzegać podawanego schematu dawkowania, stosować się do przeciwwskazać, aby nie uzyskać efektu odwrotnego do zamierzonego.
Zioła, których znaczenie w łagodzeniu objawów przeziębienia jest znane od wieków to kwiat bzu czarnego i kwiatostan lipy. Bez czarny (Sambucus nigraL., Adoxaceae) jest okazałym krzewem, którego kremowożółte kwiaty zawierają flawonoidy, olejek eteryczny i pochodne kwasu kawowego, wykazują działanie napotne, stosowane są, podobnie jak owoce w łagodzeniu objawów przeziębienia. Kwiatostan lipy pozyskiwany jest z gatunków drzew należących do rodzaju Tilia L. (Tiliaceae). Dzieki obecności flawonoidów i pochodnych kwasu kawowego surowiec jest stosowany w celu łagodzenia objawów przeziębienia.
Chociaż, jak wspomniano, przeziębienie nie jest zwykle groźne, warto mieć świadomość dwóch problemów wiążących się z tym zagadnieniem. Po pierwsze – wirusy wywołujące przeziębienie są powszechnie spotykane, wykazują bardzo wysoką zdolność do wywoływania infekcji (są bardzo inwazyjne), a to jest przyczyną bardzo łatwego rozprzestrzeniania się zakażeń w populacji ludzi. Istnieją pewne okresy, w których obserwuje się nasilenie zachorowań, ale do przeziębień dochodzi przez cały rok. Drugim, istotnym problemem związanym z przeziębieniami jest możliwość wystąpienia powikłań, szczególnie w rezultacie nieprawidłowo przyjmowanych leków (czy przyjmowania nieprawidłowych leków), dostępnych bez recepty, których stosowanie u pacjentów jest praktycznie poza wszelką kontrolą. Z wymienionych względów, jak w przypadku innych schorzeń, tak i w przypadku przeziębień, bardzo istotnym zagadnieniem jest profilaktyka.
Literatura
- LAAKSI, Ilkka, et al. Vitamin D supplementation for the prevention of acute respiratory tract infection: a randomized, double-blinded trial among young Finnish men. The Journal of infectious diseases, 2010, 202.5: 809-814.
- HURWITZ, Julia, et al. Vitamin A and D deficiencies affect antibody isotype distribution and the respiratory virus-specific immune response (VIR5P. 1161). 2015.
- MAGGINI, S.; BEVERIDGE, S.; SUTER, M. A combination of high-dose vitamin C plus zinc for the common cold. Journal of International Medical Research, 2012, 40.1: 28-42.
- PDR for Herbal Medicines, Thomson PDR, 3rd ed., 2004
- GLATTHAAR-SAALMÜLLER, Bernadette, et al. In vitro evaluation of antiviral activity of Biostymina and Bioaron C against human pathogenic virus: rhinovirus type 14 (HRV14). Postępy Fitoterapii, 2012.
- JAWAD, Moutaz, et al. Safety and efficacy profile of Echinacea purpurea to prevent common cold episodes: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2012, 2012.
- TIRALONGO, Evelin; WEE, Shirley S.; LEA, Rodney A. Elderberry supplementation reduces cold duration and symptoms in air-travellers: A randomized, double-blind placebo-controlled clinical trial. Nutrients, 2016, 8.4: 182.
- GRANICA, S.; PRUŘ, A.; ZIAJA, M. The UHPLC-DAD-MS3 analysis of pharmacopoeial plant material Tiliae flos. Comparison of the chemical composition of Tilia cordata and Tilia platyphyllos. Planta Medica, 2016, 82.S 01: P1079.
